Хорь дугаар зууны Монголын түүхэнд хуруу дарах хэдхэн гарамгай түүхчид тодорч аугаа их түүх соёлоороо бахархах зүрх сэтгэлийн минь галыг бадрааж өгсөн юм. Тэдний нэг нь их түүхч Гүнжийн Сүхбаатар гуай байлаа. Би түүнтэй их л хожуу танилцсан юм. Ерөн гурван оноос манай Соёлын сан “Монгол сувдан сондор” нэртэй соёл, эрдэм шинжилгээний аялал зохион байгуулж, түүндээ монголынхоо нэрт түүхч археологич судлаачдыг урьж оролцуулдаг байв. Мэдээж хамгийн түрүүнд урих хүний нэг нь Гүнжийн Сүхбаатар гуай байв.

Миний бие энэхүү цоморлиг дахь яруу найргийн бүтээлүүдийг сонгож, эмхэтгэхдээ утга зохиолын онол судалгаанд хэрэглэдэг ямар нэгэн “изм” ангилалыг баримтлаагүй гэдгээ хэлсү. “Изм” нэгэн цаг үед яруу найргийг хөдөлгөөнд оруулж дэлгэрдэг боловч, тэгсгээд дараа үеийнхэн өөр “изм” гаргаж ирэх жишээтэй хувьсан өөрчлөгдөж байдаг. Цаг үе, хүний хүсэл таашаал яаж ч хувьсан өөрчлөгдлөө гэсэн жинхэнэ яруу найраг түүнээс үл хамааран үнэт чанараа хадгалан оршдог жамтай. Ийм болохоор цаг үеийн хүсэл таашаалаар бус яруу найргийн мөнхийн хэмжигдэхүүний ойлголтоор хүн төрөлхтний яруу найргийн ололтын олон талыг төлөөлөх утга уянга, мөнхийн гоо сайхан, ухаарал, зөн билиг, сэрэл мэдрэмж, гүн сэтгэлгээ, цэц мэргэн ухаан, уран санаа, үл ухаарахуйн чинад нууц, сэтгэлийн эрч хүч, хэл соёлын үнэт зүйлсийг илэрхийлэхүйц хэзээ ч хуучиршгүй шүлгүүдийг сонгосон гэдгээ итгэл төгс хэлэх байна.