Стругагийн яруу найргийн өөр нэгэн томоохон үйл явдал нь хамгийн шилдэг яруу найргийн нэг номыг шалгаруулж олгодог “Стругагийн гүүр” хэмээх шагнал. Их наадмын зохион байгуулах хороо Юнескотой хамтран шалгаруулж Дрим голын гүүрэн дээрх шагналыг гардуулна. Энэ жил Сенегалын яруу найрагч Оусманид энэ эрхэм шагналыг хүртээв. Жил бүрийн Стругад дэлхийн шилдэг яруу найрагчдын арван номыг хэвлэж, наадмын үеэр хотын аль нэгэн гудамжинд нээлтийг нь хийж уншигчдад танилцуулна. Өнөө жилийн номын баярыг яруу найрагч Траян Петровский удирдаж харагдана. Жил болгон аль нэг улс орны яруу найргийн антологийг хэвлэж, Стругагийн яруу найргийн үдэшээр нээлт хийдэг нь сайхан уламжлал юм даа. Ингээд Струга Дэлхийн яруу найргийн нэгэн том номын сан болчихжээ.

Жинхэнэ яруу найраг бол цаг хугацаанаас үл хамааран оршигч дотоод эрчимийн үгээр амилсан шидэт долгион юм. Яруу найргийг дээдийн оюун санааг хадгалж, зуун болоод мянганы чинадтайд хүргэх зөөгч гэж болох юм. Ямар ч өндөр технологийн дижитал төхөөрөмжөөр дүрслэн бичиглэж үл чадах долгисыг зөвхөн яруу найраг л тогтоон барина. Яруу найргийн өөр нэгэн гайхамшиг нь тухайн хэл сэтгэлгээний үнэт зүйлсийг хадгалан өвлүүлэгч болохын хувьд оюуныг дээдлэгч хүмүүст бол үнэт очир эрдэнэсээс ч үнэтэй буюу. Материаллаг баялагт хэт шунан шимтэгч өдгөө цаг үед яруу найргийн ханш буурсан гэх буюу технологи хэт өндөр хөгжсөн зарим оронд яруу найраг үгүй болж байгаа мэтээр ярих болсон ч өнөөдөр манай дэлхийд зуу зуун сая хүн яруу найраг дахь тайлагдашгүй дотоод эрчим рүү нь шимтсээр, хүн төрөлхтөний яруу найргийн эрдэнэсээс дотоод оюунаа ариусган гэгээрүүлж, яруу найргаас үлэмжийн чанарыг олж нээсээр байна.

Хэд хоногийн дараа Улсын багшийн дээд сургуулийн утга зохиолын дугуйланд элсэгчдийн дунд нэг ширээний Я.Баатар маань сууж байна. Ахлах ангийн оюутнууд эхлээд л уншиж гарав. Би сүүлдэсхийн хоёр шүлэг уншлаа. Зарим нь “Залуучуудын үнэн”, “Хөдөлмөр” сонинд шүлэг нь нийтлэгдэх гэж байгаа, нэрт зохиолчид уншиж сайшаалгасан зэргээ оршил болгон хэлж байна. Харин манай ангийн Я.Баатар чив чимээгүй суусаар байгаад дугуйлан тарлаа. Тараад нэг зүг гэртэй бид хоёр Энхтайваны гүүр даван алхцгаав.
-Чи яагаад шүлгээ уншсангүй вэ? гэхэд Я.Баатар шал өөр юм хэлж байна:
-Хүний хамар насан туршдаа ургадаг юм...

Д.Нямсүрэнгийн яруу найраг ертөнцийг дэндүү гэхээр гэрэл гэгээтэй харж, эгэл юмсын чанадыг ер бусын яруу сайхнаар мэдэрч, түүнийг дээд оюуны эрчимлэг мандалд энэрэхүй зөөлөн утга уянгаар адисладаг. Орчин үеийн гэх рок, поп хэмнэл бүхий төмөрлөг цаг үеийг эерүүлэн зөөллөх байр суурин дээр тэр байсан бөгөөд яруу найргийн эрхэмсэг тансаг хэл аялгуу, шүлэглэх зүйн өөрийн дэг сургуулийг үүсгэсэн юм.

Бид дээр өгүүлсэн “Хүмүүн тогтвоос тэнгэрийг ялмуй” хэмээх бичээст самбарын утга уянганд автаж, яриандаа халж явсаар далай руу шахаж тогтсон уулын нар тоссон аманд хүрч ирлээ. Сүм шүтээний газар ажээ. Монгол хүний зан юм даа, сүм шүтээн түшиж буусан уулын нэрийг асуулаа. -Гэгээнийг дэлгэрүүлэгч уул… гэж байна.

Б. Явуухулангийн хайр сэтгэлийн уянгын шүлгүүд нь бүх цогцоороо бүсгүй хүнийг хайрлан дээдлэхүйн нэгэн их туульс мэт санагднам. Жинхэнэ яруу найрагчийн бүтээл бол эрээвэр хураавар бодол сэтгэгдэл, үйл явдлын тасархайнууд бус яруу сайхны түүх намтар утга агуулгын цогцлол байдаг нь ийм учиртай ажгуу.

<span style="Times New Roman" ,"serif";"="">Өнгөрсөн зууны далаад оны дундуур Өвгөөдэй Дамдинсүрэн гуайн барааг би харсан бөлгөө. Зохиолчдын нэгэн цуглаан дээр тосон хүрэн сатин тэрлэгтэй, үсээ хусуулсан өвгөжөөр хүн зохиолчидтой инээвхийлэн уулзаж ярьж хөөрөн зогсохыг хараад хөдөө нутгаас ирсэн зохиолч болов уу хэмээн бодсон нь оносонгүй. Өвгөөдэй хэмээх Цэндийн Дамдинсүрэн гуайн тэр асанжээ. Наян найман онд шиг санагдана. “Утга зохиол урлаг” сонины ерөнхий эрхлэгч, зохиолч Ц.Нацагдорж надад,

Бхагвадгита судрыг МТӨ 600-аад онд мэргэн арши Ведавайса зохиосон гэдэг бөгөөд Веда хэмээх алдарт судрын хураангуй, өөрөө аандаа үүдэн төрсөн судар, хамгаас гэгээрүүлэгч Упанишад судраас саасан ариун сүү хэмээн үздэг бөлгөө.