Монголын эртний шүлэг найргийг аялгуулах уламжлал орчин үеийн яруу найрагт бараг мартагдаж бүдгэрчээ. Гэвч олон улсын яруу найргийн наадам, уралдаанд оролцож явахад монгол шүлэг илүү их яруу сонсголонтой сонсогдож байгааг бусад орны шүлэгчид онцолж байхтай тааралддаг юм. Шүлэг унших уламжлалт ая дан өнөө хир бүдгэрэн үгүй болсон гэх боловч бас чиг их юмны шавхруу гэдэг шиг бага ч атугай эгшиг аялгуу байгаа нь өнөөгийн бидний сайных бус өвгө дээдсийн билиг эрдмийн ул мөр гэлтэй.
Монголчуудын үгийн увдисыг ая дан аялгуугаар улам эрчимжүүлж, шүлэг аялгууг найрсуулдаг уламжлал нь монгол яруу найргийн арга билгийн хосолмол шинжийг буй болгож байна. Монголынхоо яруу найргийн өвийг судалж танин мэдэх нь байгаль дэлхий доройтон сүйрч буй өнөөгийн ертөнцийн сүүдэртэй талд илүү тод гэрэл тусгах, хүн төрөлхтөний сэтгэл зүрхийг зөөллөхөд бидний оруулах эрхэм хувь нэмэр болж чадна хэмээн итгэмүй.

Жамцын Бадраагийн туурвилын сан хөмрөг дотор яруу найргийн орчуулгын бүтээл том байр суурь эзэлнэ. Түүний орчуулгын бүтээлийн томоохоноос дурдвал Орос хэлнээс “Евгений Онегин”, дуурь “Лусын дагина” дуурь, санскрит хэлнээс “Энэтхэг цэцэн үгс”, хинди хэлнээс Р.Таагүрийн “Өргөлийн дуулал”-ыг орчуулсан байна. Өнөөдөр бид Энэтхэгийн их соён гэгээрүүлэгч, яруу найрагч, гүн ухаантан Рабиндранаат Таагүрийн Нобелийн шагнал хүртсэн “Өргөлийн дуулал” хэмээх суут бүтээлийн монгол орчуулгын яруу найргийн өв санг эргэн ажиглахыг хүсч байна.

Сүн түүний дотор Хүннүгийн үеийн дайн тулаан, ахуй, соёлыг дүрслэсэн шүлэг дуу маш олон байна МЭӨ ХI -YШ зууны хооронд Хятадын ард түмний дунд зохиогдсон яруу найргийн сонгомол бүтээл болох “Шүлэглэлт ном” дотор буй нэг шүлгээс иш татаж өгүүлбэл:

Монголын соёл, урлагийн өмнө олон саад бэрхшээл, мөнгөний гачаал, соёл урлагийн зах зээлийнн хомс байдал дээр нь ядуурал юм юм тохиолдсоор байгаа ч шилжилтийн он жилүүдийг сөхөрч босч туулсаар явж байгаа нь бахдалтай. Дотоод зах зээлийн нөхцөл байдал нь монголынхоо оюун билиг түүх соёл, урлагийн үнэт зүйлсийг гадаадад сурталчилахын хамт соёлын гадаад томоохон зах зээлд өрсөлдөн гарч хүчээ сорих зайлшгүй нөхцөлийг бий болгож байна.

Өнөөдрийн танин мэдэхүйн ойлголтын хүрээнд яруу найргийн тухай ярих нь ихээхэн учир дутагдалтай. Өөрөөр хэлбэл жинхэнэ яруу найрагт хадгалагдаж буй олон нууцлаг үнэт зүйлсийг өнөөгийн ойлголтын үүднээс тайлбарлах боломжгүй юм.
Ийм зүйлийн нэг нь яруу найргийн эрчимт долгион юм. Яруу найраг дахь эрчимт долгион нь хүн төрөлхтөний яруу найргийн соёлын шавхагдашгүй үнэт зүйлс юм. Харин нүүдэлчдийн соёлын өв санд байгалийн эрчим хүчийг яруу найргийн эрчим хүчээр жолоодох гэсэн оролдлого гэмээр зүйл нилээд тааралддаг. Үүнийг анхааран судалж үзүүштэй байгаа юм.